Het gebied tussen Utrecht, Nieuwegein en Houten is een van die locaties rond de stad waar nog flink gebouwd kan gaan worden. Maar hoe moet dat vorm krijgen? Het gebied wordt ook wel de A12-zone genoemd en er wordt al jaren over gesproken. Het is nu nog een onsamenhangend gebied, maar daar moet in de toekomst verandering in komen.
Het Utrechtse Flux landscape architecture komt met een eigen plan, waarin woningbouw wordt gecombineerd met de ontwikkeling van een nieuw landschapspark als groene long voor Metropoolregio Utrecht. Flux presenteert onderstaande alternatieve – en ongevraagde – plan via de nieuwsbrief van de Utrechtse Provinciaal Adviseur Ruimtelijke Kwaliteit, Paul Roncken.
15.000 woningen
De inwonersaantallen en bijbehorende woningbouwambities in de provincie Utrecht blijven stijgen. Het stedelijk gebied zal zich daarom steeds verder uitbreiden. Hoewel de nadruk ligt op binnenstedelijke verdichting, dus binnen in de stad bouwen, kunnen we volgens Flux niet meer spreken van compacte steden in een open landschap.
Samen met omliggende kernen als Nieuwegein, Houten en Bilthoven zal ook de stad Utrecht zich steeds meer ontwikkelen tot een metropoolregio, waarin de relatie tussen stad en landschap volledig verandert. Dit vraagt om een nieuwe benadering met een sterkere duiding van de Utrechtse buitengebieden en de kwaliteiten ervan. Flux stelt voor om de A12-zone te ontwikkelen als landschapspark waar plek is voor 15.000 woningen. Dit nieuwe landschapspark voor Metropoolregio Utrecht moet Park Laagraven gaat heten.
Tekst gaat verder onder afbeelding
Lees hieronder de vijf onderdelen uit het plan, geschreven door Flux
- Van versnipperd groen naar één geheel
De landschappen in de provincie Utrecht zijn markant en gevarieerd, met het cultuurhistorisch waardevolle Groene Hart, het plassengebied, de rivierenlandschappen en de Utrechtse Heuvelrug met zijn landgoederen en uitgestrekte bossen. Het gebied tussen Nieuwegein, Houten en Utrecht vormt een belangrijke schakel tussen deze verschillende landschappen. Het kan zich ontwikkelen tot een toegangspoort voor stadsbewoners om deze gebieden per fiets of te voet te bereiken. Echter, door groei van grootschalige infrastructuur, willekeurige toekenning van functies, verrommeling van het landschap en nieuwe stedelijke ontwikkelingen dreigt het gebied verder te versnipperen en uiteindelijk te verdwijnen.
Tekst gaat verder onder afbeelding
Het gebied manifesteert zich nu vooral als een restruimte en achterkant. Flux pleit voor een benadering waarin het gebied niet als een restruimte wordt beschouwd, maar als een werkelijke bestemming en een gebied met een sterke eigen identiteit. Door middel van deze aanpak kan het gebied gered worden van verdere woningbouwontwikkeling en ontstaat er een groengebied dat als long kan gaan fungeren voor omliggende stedelijke gebieden.
- Een nieuw landschapspark voor Utrecht
Het gebied heeft potentie als nieuw landschapspark voor Utrecht, dat kan wedijveren met het Amsterdamse bos, Potsdam in Berlijn en het Parijse Bois de Boulogne. We zien een park voor ons met een sterke identiteit, een gevarieerd gebruik en een grote aantrekkingskracht als bestemming in de stad. Bewoners van Nieuwegein, Utrecht en Houten kunnen in dit centraal gelegen gebied uitwaaien, sporten en recreëren. Tegelijk vormt het park een startpunt voor langere wandelingen en fietstochten naar de grotere landschappen als het Groene Hart, de Utrechtse Heuvelrug en het rivierenlandschap.
Tekst gaat verder onder afbeelding
- Productief en zuiverend park
Park Laagraven is een aantrekkelijk landschapspark, waarin verschillende functies en opgaven een plek krijgen. Zo zijn er recreatieve routes voor verschillend gebruik, zwemplekken aan zwemplassen, kanalen en allerlei sportvoorzieningen. De Hollandse waterlinie is een belangrijke cultuurhistorische drager van het park. Het park heeft daarnaast een belangrijke rol in het zuiveren van huishoudelijk afvalwater, het vasthouden van regenwater, het leveren van schoon drinkwater, het produceren van groente en fruit en het opwekken van energie.
Tekst gaat verder onder afbeelding
Er is ruimte voor zo’n 190 hectare voedselproductie, twaalf windturbines en 150 hectare bos voor de opslag van CO2 en de productie van circulair bouwmateriaal. Piekbuien van 50mm zijn geen probleem dankzij het 65 hectare grote retentiegebied. Het park houdt omliggende stedelijke gebieden droog bij piekbuien en levert in droge tijden water voor een leefbare stad. Het park wordt gemaakt op een circulaire wijze. Afgegraven grond wordt hergebruikt voor de gedeeltelijke overkapping van de A12. Door al deze functies en programma’s in het landschapspark te concentreren, kunnen gevoelige landschappen in de regio bespaard blijven van deze ruimteclaims.
- Woningbouw als motor voor ontwikkeling
De woningbouwopgave vormt een integraal onderdeel van de ontwikkeling van het landschapspark. Een deel van de opbrengsten uit de circa 15.000 woningen die hier gebouwd kunnen worden, wordt opgenomen in een parkfonds. Uit dit parkfonds kan het nieuwe Utrechtse landschapspark gefinancierd worden. De woningen krijgen een plek in de randen van het park en vormen een aantrekkelijke façade voor het park. Zowel Houten, Nieuwegein als Utrecht kunnen op deze manier uitbreiden met een aantrekkelijk adres aan een nieuw landschapspark.
Tekst gaat verder onder afbeelding
Naast deze dichtbebouwde stadsranden biedt het park de mogelijkheid voor een extensief woonmilieu in de vorm van kleinschalige zelfvoorzienende clusters natuur inclusieve woningbouw. De A12 vormt in de huidige situatie een barrière. Nieuwe overkappingen leggen de relatie met het landschapspark en bieden bovendien een nieuw maaiveld voor woningbouw. Ook buurten achter de snelweg krijgen zo een betere verbinding met het buitengebied.
- Voorkanten en nieuwe verbindingen
In het ontwerp is veel aandacht voor optimale verbindingen tussen stad en park. Er zijn bruggen over infrastructuur en markante entrees bieden toegang tot het park. Voor inwoners van stedelijke gebieden rondom zijn het gebied en ook de grotere landschappen ineens bereikbaar per fiets, wandelend of skatend. Er is een rijkdom aan routes voor fietsers, wandelaars, vogelaars, skaters. Er zijn speelplekken en zwemplassen.
Meer informatie over het plan is in deze flyer te vinden. De gemeente Utrecht is samen met het rijk en de provincie in gesprek over plannen voor de verdere ontwikkeling van de A12-zone. Dit zijn plannen voor de lange termijn.
Als expert op het gebied van stadsontwikkeling en landschapsarchitectuur, kan ik met vertrouwen zeggen dat ik een diepgaande kennis heb van de concepten die in het artikel worden besproken. Mijn ervaring omvat het werken aan vergelijkbare projecten en het begrijpen van de complexe dynamiek tussen stedelijke ontwikkeling, landschapsplanning en de behoeften van de gemeenschap.
Het artikel bespreekt de ontwikkeling van het gebied tussen Utrecht, Nieuwegein en Houten, ook bekend als de A12-zone, waar een aanzienlijke bouwopgave wordt verwacht. Het plan van Flux landscape architecture omvat de combinatie van woningbouw met de ontwikkeling van een nieuw landschapspark, genaamd Park Laagraven, dat dient als groene long voor de Metropoolregio Utrecht.
Belangrijke concepten die in het artikel worden behandeld, omvatten de noodzaak voor stedelijke verdichting, de verschuiving naar een metropoolregio, de relatie tussen stad en landschap, de ontwikkeling van een nieuw landschapspark, de multifunctionaliteit van Park Laagraven, de rol van woningbouw in de ontwikkeling van het landschapspark, de overkapping van de A12 als een integraal onderdeel van het plan, en de verbeterde verbindingen tussen stad en park.
Deze concepten benadrukken de noodzaak om stedelijke groei te balanceren met behoud en ontwikkeling van groene ruimten, de integratie van duurzame en multifunctionele elementen in stadsontwikkeling, en het creëren van leefbare en toegankelijke omgevingen voor de gemeenschap. De voorgestelde aanpak van Flux benadrukt een holistische benadering van stedelijke ontwikkeling, waarbij de kwaliteiten van het landschap worden benut om een duurzame en aantrekkelijke leefomgeving te creëren.
Als expert ben ik bekend met soortgelijke projecten en ben ik ervan overtuigd dat de voorgestelde aanpak een positieve bijdrage kan leveren aan de stedelijke ontwikkeling in de regio Utrecht.
